Türkiye’de çeviri piyasasını düzenleyen ve denetleyen maalesef genel bir mevzuat bulunmamaktadır. Yani bu durum çeviri hizmetlerinin kalitesini belirleyen yasal standartların eksik olduğu anlamına gelmektedir. Müşterilerin talep etmiş olduğu noter onaylı tercüme veya yeminli tercümanlık gibi hizmet sağlayıcıların sundukları hizmetler neredeyse herkes tarafından yapılabilmektedir. Bu yüzden de çeviri işlerinin kurumsal anlamda bir standardı bulunmamakta ve kaliteli bir çeviri hizmetini maliyeti uygun şekilde almak isteyen müşteriler yanlış tercüme bürolarıyla çalışarak hem zaman hem de para kaybedebilmektedir. Peki güvenilir bir çeviri bürosu nasıl bulunur ve dolandırıcılardan nasıl kaçınılır? İşte dikkat etmeniz gereken kritik noktalar.
1. Aşırı Düşük Fiyatlara Dikkat Edin: Maliyet-Hız-Kalite Dengesine Odaklanın
Büyük yatırım gerektiren teknolojik araçlar kullanılmadan çeviri hizmetlerinde maliyet, hız ve kalite üçlüsünden aynı anda üçüne de sahip olmak mümkün değildir. Eğer işletmecinin asıl mesleği çevirmenlik değilse bu süreçte daha çok komisyoncu olarak hareket eder ve asıl amaç kaliteden ziyade karlılık olur. Bu da kalite denetiminde çeviri kalitesinin geri planda kalmasına neden olabilir. Bu tarz durumlarda da maliyet, hız ve kalite dengesi aşağıdaki gibidir:
- Düşük maliyet + yüksek hız ➝ Kalite düşük olur.
Ortalama bir çevirmen kaliteyi bozmadan saatte ortalama 250 kelime teslim edebilir. Tabii ki deneyim, metnin kolaylığı vb. detaylara göre bu sayı yükselebilir. Eğer bu ortalamanın üzerinde bir hızda piyasa ortalamasının altında bir teklif aldıysanız çalıştığınız kişilerin kalite denetimi yapmadan hata riskini göz ardı edecekleri anlamına gelir veya çevirinizi düşük ücretlerle çalışan deneyimsiz çevirmenlerle yaptırıyor olabilirler. - Düşük maliyet + yüksek kalite ➝ Hızlı olmaz.
Kaliteli çeviri süreci zamana ihtiyaç duyar. Herhangi bir denetlenme korkusu olmadığı için bütün tercüme büroları size çevirinin tekrar başka bir çevirmene kontrol ettirileceğini vaat edebilir ancak çoğunlukla işini yapan ve uyguna çalışan tek bir çevirmene bırakılır, çünkü size vaat etse de maliyetten düşmek için editöre para ayırmaz. Bu yüzden piyasanın ortalamasından düşük maliyetle aldığınız çeviri tekliflerinin doğal yollarla hızlı olması mümkün değildir. Çoğunlukla makine çevirisinin kontrolü ve tekrar düzenlenmesi şeklinde ilerlenir. - Yüksek hız + yüksek kalite ➝ Maliyet yüksek olur.
Gerçekten piyasa ihtiyaçlarına göre hata oranı düşük profesyonel sayılabilecek çevirmenlerin maliyetleri yüksektir ve acil işlere öncelikli bakmak için ek ücret talep ederler. Doğal olarak da çevirinin maliyetleri piyasa ortalamasına göre yüksek olur.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Eğer işiniz gerçekten acil ise işletmecinin çevirmenlik geçmişi olmasına odaklanın. Çevirmen işletmeciler istediğiniz dili bilmiyor olsa bile sürecin kalitesini denetlemede daha başarılıdırlar.
- Piyasa fiyatlarının çok altındaki teklifler gerçekçi değildir. Sürümden kazanma mantığıyla tercüme hizmeti veren işletmeciler bu şekilde 100 ucuz iş aldığında 10 işten zarar etse dahi toplamda yine kar etmiş oldukları üzerine hesap yaparlar. Çevirisi hatalı olan 10 kişiden biri siz olabilirsiniz.
- Profesyonel bir tercüme bürosu fiyatlandırmasını detaylandırarak maliyetleri açıklar. Örnek olarak bir yeminli tercüme işleminde maliyetler çevirmen, takip masrafları, kırtasiye masrafları, vergiler ve imza ücretleridir. Bu şekilde size seçme ve inceleme şansı sunar.
2. İletişim Bilgileri ve Kurumsal Şeffaflık Arayın
Dolandırıcı bürolar genellikle eksik veya belirsiz iletişim bilgileriyle çalışır. Örnek olarak sadece e-posta adresi varsa, açık adres bilgilerini paylaşmıyorsa veya web sitesinde sabit telefon yerine yalnızca mobil numara bulunuyorsa dikkat etmeniz gerekir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Güvenilir bürolar açık adres, sabit telefon numarası ve yasal bilgiler sunar. Eğer bilgilerinden şüphe ediyorsanız devlet kurumları üzerinden doğrulayabileceğiniz Vergi Levhası, Ticaret Sicil Gazetesi veya eTicaret.gov.tr üzerinden kayıtlarını talep edebilirsiniz.
- Web sitelerinde iletişim formu, canlı destek gibi müşteri ile kolay iletişim kurmayı sağlayan sistemler olması önemlidir. İletişimi kolay ve basit olan işletmeler bu konularda daha şeffaf davranırlar.
- Profesyonel tercüme büroları müşterilere süreç boyunca açık iletişim sunarak iş takibini kolaylaştırır. Bu da güçlü bir ekip ve profesyonellikle mümkündür.
3. Birden Fazla Web Sitesi Bulunan Bürolara Karşı Dikkatli Olun
Bazı bürolar birden fazla web sitesiyle farklı markalar altında faaliyet göstererek müşteriyle ilk seferinde anlaşamazsa tekrar başka bir büroymuş gibi daha uygun teklifler sunarak müşteriyi manipüle edebilir. Halbuki arka planda ekip aynı kişilerden oluşmaktadır.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Whois araması ile web sitelerinin kimlik bilgilerini (alan adı sahipliği, şirket unvanı) kontrol edebilirsiniz. Bu şekilde çalışanlar genelde sitenin sahiplik bilgilerini gizli tutarlar. Örnek olarak web sitemizi sorguladığınızda bütün bilgilerimize açık şekilde erişebilirsiniz.
- Farklı siteler benzer tasarıma sahipse veya iletişim adreslerinde aynı e-posta/telefon numarası yer alıyorsa dikkatli olun.
- Kurumsal e-posta adresi olup olmadığına bakın. Kurumsal e-postalar Gmail, Yahoo, Outlook gibi ücretsiz e-posta servisleri yerine şirketin kendi alan adına ve e-posta sunucusuna para ödenerek oluşturulabilir. Örnek olarak bize ulaşmak için kullanabileceğiniz info@expresstranslate.com adresi gibi. Birden çok site kullanan bürolar bu maliyetleri ödemek istemedikleri için ücretsiz servisleri tercih ederler.
- Web sitesinde kredi kartıyla ödeme entegrasyonu olmasına dikkat edin. Kredi kartıyla ödeme entegrasyonu ekleyebilmek için ödeme aracısı şirketler veya bankalar tarafından web sitesinin gerekli standartlara uygun olması ve ticari belgelerin incelenebilmesi gerekir.
4. Gerçek Müşteri Yorumlarını Araştırın
Manipülatif çeviri büroları güven sağlamak için sahte müşteri yorumlarıyla kendilerini öne çıkarabilir. Hiçbir tercüme bürosu mükemmel değildir ve herkesi mutlu etmek mümkün değildir. Hiçbir kötü yorumu olmayan bir işletmede güven manipülasyonu olması ihtimali yüksektir. Google ve Trustpilot gibi bağımsız inceleme platformları güvenilir olsa da müşteri olmayanların yorum ve puanlamalarına da açıktır. Bu yüzden de yorumlara göre hareket ederken dikkatli olmak gerekmektedir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Yüksek yorum sayısı ve puanlama olan tercüme bürolarına öncelik verin. Puan sayısı ne kadar yüksekse manipülasyonu o kadar zordur. Yüzlerce yorumu bulunan işletmelerde manipülasyon yapılsa bile etkisi sınırlı olacağından daha güvenilir olmaktadır.
- Sadece olumlu yorumlar olması ve hiçbir eleştiri bulunmaması şüpheli bir durumdur. Henüz yeni başlamış bir işletme yoğun olmadığı için başlarda sürekli yüksek puan ve olumlu yorum alsa da yoğunluk arttıkça sorun yaşanması ve puanın düşmesi çok normal bir durumdur.
5. Yasal Konularda Açıklayıcı Bilgiler Talep Edin
Birçok tercüme bürosu taleplerinize karşılık mevzuat araştırmaları sunmak yerine yalnızca deneyimlerine dayanarak cevap verir. İyi bir araştırma ve yasal bilgi altyapısı olmayan bürolar sizin isteklerinize karşılık yalnızca kalıp hizmetler sunabilecektir, özel taleplerinizde veya kriz anlarında çözüm üretemeyeceklerdir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Çevirinin hangi amaçla kullanılacağını belirterek bürodan konu hakkında yasal sürecin neye dayanarak ilerlediğini detaylı açıklamalarını veya bu konuda araştırmalarını göstermelerini isteyin.
- Noter onaylı çeviri, yeminli tercüme, Apostil onayı gibi işlemleri detaylı açıklayabilen, ayrıca size alternatif yöntemler sunan firmalar daha güvenilirdir. Örnek olarak Express Tercüme ve Dil Hizmetleri olarak detaylı araştırmalarımızın ardından Türkiye’de ilk defa e-Tasdikli Yeminli Tercüme hizmetimizle noter onaylı tercümeye hem maliyet hem de pratiklik anlamında bir alternatif geliştirdik. Ayrıntılı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
6. Ön Ödemeye Karşılık Fatura Talep Edin veya Kredi Kartıyla Ödeme Yapın
Karşılıklı olarak mağduriyetin önlenmesi amacıyla tercüme bürolarının ön ödeme talep etmesi doğal bir durumdur. Yine de bazı bürolar ön ödeme aldıktan sonra işinizi aksatabilir veya hiç teslim etmeyebilir. Bu tarz durumlara karşılık ticari garantiler almanız önemlidir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Özellikle kredi kartıyla ödeme yaptığınızda eğer hizmetle ilgili sorun yaşarsanız bankalara iade talebi oluşturarak ödemenizi iptal ettirmeniz mümkün. Eğer bunlara karşı olumsuz cevaplar veriyorsa anlaşmanızı gözden geçirin.
- Eğer havale/EFT veya SWIFT yoluyla yapıyorsanız açıklama kısmında özellikle çeviri hizmeti olarak belirtmeniz ileride tazmin taleplerinizde güçlü deliller oluşturacaktır.
- Eğer nakit ödeme yapacaksanız mutlaka bir teslim makbuzu talep etmeniz sizi bu tarz sorunlardan koruyacaktır.
7. Kalite Garantisini ve Tazmin Yükümlülüklerini Sorgulayın
İş teslimi sonrası hatalı çeviri durumunda sorumluluktan kaçan veya tazmin sürecinde sizi mağdur edebilecek işletme sayısı çok fazladır. “Biz yıllardır bu işi yapıyoruz, sorun çıkmaz” gibi açıklamalarla güven sağlamaya çalışanlara karşı dikkatli olun. Güven sözle değil somut delillerle kazanılmalıdır.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Çeviri hatalarına karşı nasıl bir garanti sunulduğuna dair bir sözleşme veya çeviri hizmetinin belirli kalite ve doğruluk kriterlerine uygun olup olmadığını belirleyen standart teknik şartname talep ederek haklarınız konusunda detaylı bilgi sahibi olun.
- Çeviri sonrası revizyon hizmeti ve kalite kontrol haklarınızla ilgili bilgi alın.
- Büro kaynaklı hatalarda tazmin yükümlülüklerine ilişkin yazılı bir kanıt talep edin. Eğer açıklamalarda kesin tazmine ilişkin ifadeler bulunmuyorsa eklenmesini isteyin.
8. Web Sitelerinde Uzmanlık Alanlarına İlişkin İçerikleri İnceleyin
Güvenilir bürolar web sitelerinde uzmanlık alanları hakkında daha geniş bilgiler verirken dolandırıcılar genellikle genel ifadelerle yetinir. Çeviri hizmetleri üzerine yazılan yazılar genellikle arama motoru optimizasyonu (SEO) amacıyla yazılır. Tabii ki SEO da hedeflenir ancak hizmet konusunda uzman olmayan işletmelerin yazıları bilgilendirici olmak yerine sadece reklam amaçlıdır, hizmetle ilgili kalite detayları, riskler ve öneriler çoğunlukla yer almaz.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Çeviri bürosunun web sitesinde uzmanlık alanlarının çeviri süreçleri hakkında makaleler veya içerikler olup olmadığını kontrol edin.
- Hukuk, medikal, teknik gibi özel çeviri alanlarında deneyimi olan şirketler genellikle detaylı bilgi paylaşır ve sorunlara ilişkin çözümlerden de bahsederler.
- Yaptığı çalışmaları kaynaklandırabilen ve somut örneklere dayandırabilen bürolar açık olarak taktikler vermekten ve bilgi paylaşmaktan çekinmez. Bu tarz yazıların varlığı seçim sürecinde dikkate alınmalıdır.
9. Acil İş Taleplerine Yaklaşımı Değerlendirin
Acil işlemler konusu biraz daha karmaşıktır ancak en basite indirgediğimizde asıl dikkat edilmesi gereken hem müşterinin hem de büronun karşılıklı haklarını koruyarak ilerleyecek bir teklif sunulmasıdır. Acil işlerde “Bu iş çok kolay, hemen teslim ederiz” gibi kesin vaatlerde bulunmak tamamen müşteri çekme amaçlıdır. Tabii ki deneyim ve istenen iş türüne göre bu tarz vaatlerin gerçekleştirilmesi mümkündür ama önemli olan bu süreçte profesyonel yaklaşımdır.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Güvenilir çeviri büroları acil işlerde sadece maliyet odaklı değil, sürecin risklerini ve çözüm yollarını açıklayarak yaklaşır, kesin vaatlerde bulunmaz.
- Acil işlerde her zaman risk vardır. O yüzden sadece doğrudan sizin taleplerinize uyacağını söyleyen şirketler yerine sürece sizi dahil ederek çözüm üretmeye çalışanlara odaklanın. Profesyonel tercüme bürosu tabii ki önce müşterinin talebini değerlendirir ancak size bir öneride bulunuyorsa orada bir risk gördüğü içindir.
- Acil işlerde hata ihtimali yüksektir. Bu konuda gerçekçi davranmayan, kesin vaatlerde bulunan büroların sizi yarı yolda bırakma ihtimali yüksektir.
Genel olarak özetlersek tercüme bürosu seçerken;
✅ Fiyat, hız ve kalite dengesi gerçekçi olmalı.
✅ İletişim bilgileri şeffaf ve kurumsal olmalı.
✅ Müşteri yorumlarını bağımsız platformlardan kontrol edilmeli.
✅ Yasal süreç ve kalite garantisi hakkında bilgi alınmalı.
✅ Çeviri şirketinin ticari varlığını sorgulanmalı ve doğrulama yapılmalı.
✅ Uzmanlık alanları konusunda detaylı bilgi sahibi ve süreci detaylandıran bürolar tercih edilmeli.
✅ Acil işlerde süreci şeffaf şekilde anlatılmalı.
Unutmayın ki güvenilir bir çeviri hizmeti almak için doğru büroyu seçmek çevirinin kalitesi kadar önemlidir
